اختلال یادگیری در کودک و نوجوان ( ناتوانی یادگیری )
اختلال یادگیری در کودکان و نوجوانان | تجهیزات ادرای و سازمانی جهت کمک به دانش آموزان دارای اختلال یادگیری (ناتوانی یادگیری)
الگوها و تجهیزات سازمانی مختلفی، جهت کمک به این دانش آموزان وجود دارد. این طرح ها و تجهیزات سازمانی می تواند شامل:
- کلاس های اختصاصی: که این موارد، کلاس هایی جدا از کلاس های عادی هستند. در این کلاس ها تعداد ۶ تا ۱۰ دانش آموز دارای اختلال یادگیری (ناتوانی یادگیری) آموزش می بینند.
- معلم سیار: این معلم به مدارس سرکشی می نماید و کودکان دارای اختلال یادگیری (ناتوانی یادگیری) را به صورت انفرادی یا گروهی آموزش می دهد. در واقع این کودکان از طریق مدرسه، برای شرکت در کلاس های این معلم سیار در اوقات خاصی مرخصی خواهند داشت.
- مراکز امداد: این مراکز در داخل مدارس به وجود می آید و هدف آنها کمک به کودکان دارای اختلال یادگیری (ناتوانی یادگیری) در همان مدرسه است. این مراکز دارای انواع وسایل و تجهیزات آموزشی هستند. یک متخصص، سرپرستی این مراکز را به عهده دارد. مسئولیت های این متخصص شامل تشخیص کودکان، طراحی برنامه های آموزشی، اجرای برنامه های تدریس و مشاوره با آموزگاران کلاس خواهد بود.
اختلال یادگیری در نوجوان
در راستای توسعه برنامه هایی برای کودکان دارای اختلال یادگیری (ناتوانی یادگیری)، طرح های متفاوتی نیز برای آنها به وجود آمده است. شامل: مدارس خصوصی، بیمارستان ها، مراکز بهداشت و مدارس عادی.
راهبردهایی برای آموزش املا در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری در کودکان و نوجوان (ناتوانی یادگیری)
در این قسمت به یکی از روش های مهم جهت کمک به این دانش آموزان اشاره می شود.
- روش چند حسی دراملا: بارها مشاهده شده است که وقتی از کودکی خواسته می شود متون املایی را مطالعه کند، تا مدتی متوجه کاری که باید انجام دهد، نمی شود. او نمی داند برای موفقیت و اخذ نمره مطلوب چه فعالیتی را باید انجام دهد. مراحل ۵ گانه زیر به منزله یک روش چند حسی است که می تواند مسیرهای حسی بینایی، شنوایی، حرکتی و لامسه را به کار بیندازد. فیترجرالد (۱۹۵۵) این روش را مطرح کرده است. این مراحل ۵ گانه عبارتند از:
- فهم معنا و ادای کلمه: به کودک بگویید با دقت به کلمه نگاه کند، آنگاه تلفظ درست آنرا بگوید و در جمله بکارببندد.
- تصور کلمه: از کودک بخواهید که پس از نگاه کردن به کلمه، آنرا بخواند. بعد تعداد بخش های آنرا شمارش کند و بخش به بخش کلمه را بخواند. سپس به شکل شفاهی کلمه را به زبان آورد و شکل کلمه را در هوا ترسیم کرده یا کلمه را با استفاده از انگشت خود در هوا ردگیری کند.
- بازخوانی کلمه: از کودک بخواهید پس از دیدن کلمه، چشمان خود را بسته و شکل آنها را در ذهن خود تجسم کند. سپس به شکل شفاهی آن کلمه را هجی کند، بعد چشم هایش را باز کرده و گفته خود را با اصل کلمه مطابقت دهد.
- نوشتن کلمه: کودک باید کلمه را بدون خطا از روی حافظه بنویسد، سپس آنرا با اصل کلمه مطابقت دهد تا ببیند آیا کلمه را درست نوشته است یا خیر؟ در اینجا وی شکل حروف را با هم مطابقت می دهد تا متوجه خوانا بودن آنها شود.
- مهارت یابی در کلمه: کودک روی کلمه را می پوشاند وآنرا می نویسد. اگر درست نوشت، لازم است دو بار دیگر یعنی برای بار دوم و سوم نوشتن آن کلمه را تکرار نماید.
تعریف اختلالات یادگیری (ناتوانی های یادگیری) در پژوهش ها
دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری (ناتوانی های یادگیری) دانش آموزانی هستند که در یادگیری، مشکلات بیشتری نسبت به دانش آموزان عادی دارند. این اختلال، نقیصه ای در پردازش فیزیولوژیکی مرتبط با فهم زبان نوشتاری و گفتاری است. این اختلال با قابلیت ناکافی در فرد که می تواند باعث مشکلاتی در زندگی روزمره شود، مشخص می شود. در این اختلال، رفتار اجتماعی و تعاملات با دیگران می توانند به دلیل مشکلاتی در استفاده از زبان، خود را نشان دهند. مشکلاتی مانند گوش دادن، خواندن، صحبت کردن، هجی کردن، محاسبه کردن یا حتی مشکلات حرکتی می توانند جزو این دسته مشکلات باشند (وایاکون[۱]، خلیسانگ[۲] و کورانیکیج[۳]، ۲۰۱۴).
در حال حاضر اختلال یادگیری (ناتوانی یادگیری) به منزله ی علت اصلی مشکلات شدید یادگیری تحصیلی شناخته شده است. این اصطلاح شرایطی چون معلولیت های ادراکی، بدکاری مغز، نارسا خوانی و آفازیای شدید را در بر می گیرد. این مشکلات ناشی از ضعف بینایی، شنوایی، حرکتی، همچنین عقب ماندگی ذهنی یا محرومیت های محیطی، فرهنگی یا اقتصادی نمی شود (لرنر[۴]، ۱۹۹۷).
اختلالات یادگیری (ناتوانی های یادگیری) به گروه ناهمگنی از اختلالات گفته می شود که دارای مشخصه هایی نظیر دشواری در فراگیری و کارکرد گوش دادن، حرف زدن، خواندن، نوشتن و محاسبه کردن هستند. این اختلالات، پایه ی عصب شناختی و روندی تحولی دارند که پیش از دبستان شروع می شوند و تا بزرگسالی ادامه پیدا می کنند (گارتلند[۵] و استروسنیدر[۶]،۲۰۰۷).
[۱] . Waiyakoon
[۲]. Khlaisang
[۳] . Koraneekij
[۴] . Lerner
[۵] . Gartland
[۶] . Strosnider
انواع اختلالات یادگیری (انواع ناتوانی های یادگیری)
طبق تعریف انجمن روان شناسی آمریکا، اختلالات یادگیری (ناتوانی های یادگیری) عبارت است از: اختلال در یک یا بیش از یک فرایند روان شناختی پایه که در فرایند درک یا کاربرد زبان شفاهی یا نوشتاری نقش دارد و موجب بروز نقص در توانایی خواندن، نوشتن و هجی کردن یا محاسبات ریاضی می گردد. این تعریف، کودکانی که مشکلات یادگیری آنها ناشی از ناتوانی های حرکتی، بینایی یا شنوایی، کم توانی ذهنی، آشفتگی های هیجانی، فقر محیطی، فرهنگی یا اقتصادی است را در بر نمی گیرد (مک پویلان[۱]، ۲۰۱۰).
اختلالات شایع یادگیری (ناتوانی های شایع یادگیری) عبارتند از:
- دیسلکسیا[۲]: یک اختلال مبتنی بر زبان که فرد توانایی فهمیدن کلمات نوشته شده را ندارد.
- دیسکالکولیا[۳]: که شامل ناتوانی ریاضی است که فرد در حل مسائل ریاضی و دریافت و درک اطلاعات ریاضی دچار مشکل است.
- دیسگرافیا[۴]: یک مشکل و ناتوانی نوشتاری است که فرد برای نوشتن و شکل دادن به حروف و نوشتن آنها در فضای تعریف شده دچار مشکل است.
- اختلال پردازش دیداری و شنیداری: یک ناتوانی حسی است که فرد در این موقعیت علی رغم شنیدار سالم، در این پردازش دچار مشکل است.
- اختلال یادگیری غیر زبانی (ناتوانی یادگیری غیر زبانی): یک اختلال عصب شناختی که در نیمکره راست مغز رخ می دهد و باعث مشکلاتی در پردازش دیداری فضایی، سازمان دهی کردن، ارزیابی و عملکرد پردازش کل گرا می شود (شیلپا[۵]، ۲۰۰۰).
[۱] . MCpuillan
[۲] -Dyslexia
[۳] -Dyscalculia
[۴] -Dysgraphia
[۵] -Shilpa
منبع: ناتوانی های یادگیری
اکبر فریار و فریدون رخشا
انتشارات مبنا
متعلق به سایت دکتر پریسا خسروتاش، متخصص روان شناسی تربیتی
اختلالات حوزه کودک و نوجوان
مجهز به کلینیک توانبخشی شناختی
مشاوره تحصیلی – آموزش – یادگیری – مشاوره کنکور- برنامه ریزی درسی – اختلال یادگیری کودک و نوجوان – اختلال بیش فعالی، نقص توجه – بهبود حافظه و توجه با تکنیک توانبخشی شناختی – انگیزه تحصیلی – افت تحصیلی – اضطراب تحصیلی
